Wymiary paneli fotowoltaicznych – jak dobrać odpowiednie?

Dobór odpowiednich paneli fotowoltaicznych to jedna z najważniejszych decyzji przy projektowaniu nowoczesnego systemu PV. Wiele osób koncentruje się głównie na parametrach technicznych, takich jak moc, sprawność czy technologia ogniw. Jednak równie istotnym aspektem – a czasem nawet kluczowym – są konkretne wymiary paneli. To właśnie rozmiar poszczególnych modułów w znacznym stopniu wpływa na możliwy sposób montażu, efektywność wykorzystania dostępnej powierzchni, a także transport oraz późniejszą konserwację systemu.

Znając dokładne wymiary planowanych modułów, można dokonać precyzyjnego zaplanowania rozmieszczenia paneli na dachu lub gruncie, co ma kluczowe znaczenie nie tylko dla ich wydajności energetycznej, ale również estetyki całej instalacji. W dalszej części tekstu przyjrzymy się najczęściej występującym rozmiarom paneli fotowoltaicznych na rynku, ich wpływowi na montaż i projekt budowlany, a także analizie sytuacji, w których warto rozważyć mniej typowe lub niestandardowe formaty.

Najpopularniejsze rozmiary paneli fotowoltaicznych spotykane w instalacjach domowych i komercyjnych

Na przestrzeni ostatnich lat rozmiary paneli fotowoltaicznych zaczęły się różnicować. Choć wiele modeli wpisuje się w pewne standardy, to wielkość panelu może się różnić w zależności od liczby ogniw, ich formatu, konstrukcji ramy, a także technologii wykonania. Dla paneli przeznaczonych do zastosowań domowych najczęściej obserwujemy wymiary oscylujące wokół 1,7–2 metrów długości i nieco ponad metra szerokości. Przykładowo, panele składające się z 60 ogniw standardowo mają rozmiar około 1,75 metra na 1,05 metra, natomiast modele z 72 ogniwami zwykle są nieco dłuższe i mierzą ok. 2 metry długości.

W zastosowaniach komercyjnych lub przemysłowych, gdzie powierzchnia montażowa jest zwykle większa i mniej ograniczona, coraz częściej wykorzystuje się panele większego formatu – mogą one osiągać nawet 2,3 metra długości i ponad 1,1 metra szerokości. Przykładem są nowoczesne, dwustronne moduły bifacjalne, które oprócz pozyskiwania energii ze światła bezpośredniego, potrafią także produkować prąd z promieniowania odbitego.

W przypadku paneli oznaczanych według mocy, na przykład modele 320 W, można przyjąć, że ich wymiary będą zbliżone do 1,95 metra długości przy szerokości rzędu 1 metra. Warto jednak pamiętać, że choć te parametry są typowe, różnice w wykonaniu między producentami mogą powodować niewielkie odchylenia.

Znaczenie wymiarów paneli fotowoltaicznych dla projektu instalacji

Rozmiar paneli fotowoltaicznych nie jest jedynie kwestią estetyki czy łatwości ich przewożenia. Ma on ogromne znaczenie dla całego projektu – zarówno pod względem inżynieryjnym, jak i ekonomicznym. Kluczowe znaczenie ma tu dostępna powierzchnia montażowa. Instalatorzy muszą uwzględnić uwarunkowania takie jak geometria dachu, jego nachylenie, obecność przeszkód (kominów, lukarn, okien dachowych), a także strefy wymagające zachowania odpowiednich odstępów zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi.

Większe panele pozwalają na szybki montaż i zmniejszenie liczby koniecznych połączeń kablowych lub modułowych, ale wymagają też większej przestrzeni i lepszej dostępności dla ekip technicznych. Z kolei mniejsze moduły, choć bardziej czasochłonne w instalacji, sprawdzą się tam, gdzie powierzchnia dachu jest ograniczona lub bardzo nieregularna.

Nie bez znaczenia pozostają także kwestie statyczne – waga paneli wpływa na obciążenie połaci dachowej, co powinno być szczególnie brane pod uwagę w przypadku starszych budynków lub konstrukcji o ograniczonej nośności.

Rozmiar paneli warto brać pod uwagę także przy planowaniu rozkładu systemu mocującego – odległości między szynami, rozstaw uchwytów i konieczność przewidzenia odpowiednich szczelin dylatacyjnych w rzędach modułów. Finalny wybór zawsze powinien uwzględniać kompromis pomiędzy maksymalnym wykorzystaniem powierzchni a zachowaniem niezbędnego marginesu bezpieczeństwa i komfortu serwisowego.

Czy większy rozmiar panelu fotowoltaicznego zawsze oznacza wyższą moc?

Choć intuicyjnie można zakładać, że większy panel będzie generował więcej energii, to w praktyce sprawa nie jest już taka prosta. Owszem, w wielu przypadkach większy format wiąże się z większą liczbą ogniw, a co za tym idzie – potencjałem wyższej mocy wyjściowej. Jednak ostateczna moc modułu zależy nie tylko od jego rozmiaru, ale też od rodzaju ogniw, ich sprawności, a także zastosowanej technologii.

W nowoczesnych panelach coraz częściej wykorzystywane są ogniwa w technologii half-cut, TOPCon czy PERC, które pozwalają uzyskać wyższe uzyski energetyczne bez znacznego zwiększania powierzchni. Dlatego zdarzają się przypadki, gdzie dwa panele o takich samych wymiarach mogą różnić się nominalną mocą nawet o 40–50 watów. Z tego względu przy wyborze nie należy kierować się wyłącznie długością i szerokością, ale przede wszystkim stosunkiem mocy do powierzchni oraz współczynnikiem sprawności.

Szczególnie przy dachach o ograniczonej dostępnej powierzchni, lepszym rozwiązaniem mogą się okazać mniejsze, ale bardzo wydajne panele. Pozwolą one uzyskać oczekiwaną moc systemu bez konieczności szukania dodatkowej przestrzeni montażowej, co często bywa nieosiągalne.

Kiedy warto rozważyć panele fotowoltaiczne wykonywane na wymiar?

Choć zdecydowana większość producentów oferuje panele w standardowych rozmiarach wpisujących się w przyjęte na rynku formaty, to w niektórych sytuacjach inwestorzy decydują się na rozwiązania niestandardowe, wykonywane na zamówienie. Takie panele na wymiar stają się coraz bardziej popularne przy projektach wymagających precyzyjnego dopasowania – na przykład w nowoczesnym budownictwie jednorodzinnym, gdzie inwestorzy chcą zintegrować system PV z elewacją (BIPV – Building Integrated Photovoltaics) lub w przypadku dachów o niestandardowej geometrii, dużej liczbie załamań czy spadkach.

Panele zamawiane indywidualnie mogą być dostosowane do ściśle określonych rozmiarów – zarówno pod względem długości, jak i szerokości, co pozwala zmieścić więcej modułów na tej samej powierzchni lub umieścić je tam, gdzie standardowe modele się nie mieszczą. Trzeba jednak pamiętać, że rozwiązania tego typu wiążą się z dodatkowymi kosztami produkcji oraz koniecznością dłuższego terminu oczekiwania. Niemniej w niektórych sytuacjach okazują się jedyną realną opcją umożliwiającą osiągnięcie zaplanowanej mocy przy zachowaniu wymogów projektowych.

Jak dobrać idealną konfigurację paneli pod kątem wymiaru i mocy?

Najlepszym sposobem na określenie, jakie panele będą optymalne, jest wykonanie kalkulacji zestawiającej ich moc oraz rozmiar z dostępną powierzchnią montażową i docelową mocą całej instalacji. Dobrze zaprojektowany system PV powinien nie tylko mieścić się na powierzchni dostępnej dachu lub gruntu, ale także zagwarantować jak najwyższy uzysk z każdego metra kwadratowego modułów.

Przykładowo: jeśli planujesz instalację o mocy 5 kWp, to przy panelach o mocy 400 W, których długość wynosi ok. 1,75 m, a szerokość 1,05 m, potrzebujesz około 13 paneli i co najmniej 24–25 metrów kwadratowych powierzchni. Gdybyś użył paneli o niższej mocy, jak np. 340 W, liczba ta wzrosłaby do 15 sztuk, co wymagałoby dodatkowych kilku metrów kwadratowych miejsca. Takie analizy pozwalają zoptymalizować zarówno koszty inwestycyjne, jak i efektywność energetyczną.

Przy instalacjach naziemnych, gdzie rzędy paneli ustawione są pod podwyższonym kątem, warto również uwzględnić szerokość modułów oraz ich głębokość zacienienia między rzędami. Dzięki temu unika się niepotrzebnych strat związanych z cieniowaniem i zwiększa niezawodność działania całego systemu.